Maar God, de HEER, riep de mens: ‘Waar ben je?’ Hij antwoordde: ‘Ik hoorde u in de tuin en werd bang omdat ik naakt ben; daarom verborg ik me.’‘Wie heeft je verteld dat je naakt bent? Heb je soms gegeten van de boom waarvan ik je verboden had te eten?’ De mens antwoordde: ‘De vrouw die u hebt gemaakt om mij terzijde te staan, heeft mij vruchten van de boom gegeven en toen heb ik ervan gegeten.’‘Waarom heb je dat gedaan?’ vroeg God, de HEER, aan de vrouw. En zij antwoordde: ‘De slang heeft me misleid en toen heb ik ervan gegeten.’ God, de HEER, zei tegen de slang: ‘Vervloekt ben jij dat je dit hebt gedaan, het vee zal je voortaan mijden, wilde dieren wenden zich af; op je buik zul je kruipen en stof zul je eten, je hele leven lang. Vijandschap sticht ik tussen jou en de vrouw, tussen jouw nageslacht en het hare, zij verbrijzelen je kop, jij bijt hen in de hiel.’
«Opgenomen t.b.v. Bidden Onderweg» © Eigen opname Bidden Onderweg
Uit de Concerto per la beata vergine van Vic Nees hoor je Inviolata, uitgevoerd door het Photonen vocaal ensemble.
‘Ongeschonden, onbevlekt en rein, zijt Gij Maria, die de schitterende poort des Hemels zijt geworden. Neemt onze lofzangen aan opdat onze harten en lichamen zuiver zijn.’
Vandaag viert de kerk het feest van de onbevlekte ontvangenis van de maagd Maria, de moeder van onze Heer. Maria is in de adventstijd altijd in onze gedachten. Vandaag vieren we haar ontvangenis, die haar uitzondert van gewone menselijke tekorten, en waarmee ze zich in het bijzonder openstelt voor Gods plan.
De lezing van vandaag neemt ons mee terug naar het scheppingsverhaal in het boek Genesis – en naar Adam en Eva, die Gods plan afwezen. De scène is hun ontmoeting met God na het eten van de verboden vrucht. Luister aandachtig naar de scène en ervaar hoe man en vrouw zijn veranderd nadat ze – met iets kleins, zo lijkt het – ongehoorzaam zijn geweest.
De lezing is genomen uit boek Genesis, hoofdstuk 3, vanaf vers 9.
Waarom schamen ze zich ineens zo voor het feit dat ze naakt zijn, denk je?
En wat te denken van Adam, die God subtiel beschuldigd met de woorden ‘de vrouw die U mij gegeven hebt…’? Ben je zelf ooit in zo’n situatie geweest?
Paus Benedictus zegt dat barmhartigheid in het zicht van de waarheid ons ‘de verbazingwekkende ervaring van een geschenk’ biedt. Alles wat we hebben en wat we zijn is gratis, een kosteloze gift. Deze ‘kosteloosheid is op allerlei manieren in ons leven aanwezig.’ Hoe komt het dat we de waarheid die daaronder ligt, niet altijd zien? Waarom beschouwen we ons bestaan als vanzelfsprekend? Deels ‘omdat we het leven afmeten aan wat het ons oplevert, aan het praktisch nut.’ We zijn zo gewend om elke dag te ontvangen dat we Gods vrijgevigheid niet meer opmerken, laat staan dat we dankbaar zijn. In plaats daarvan worden we berekenend, altijd op zoek naar nog meer opbrengst, nog meer nut. Op die manier doen wij onszelf eigenlijk geweld aan. Of we worden, als het misgaat in ons leven, boos op God – en we vergeten dat Hij de bron is van alles wat we hebben en zijn. Wij mensen zijn ‘gemaakt om te geven’. Als we dat bevatten ‘wordt het bovenmenselijke in ons tastbaar’.
Als je opnieuw naar het gedeelte luistert, kun je jezelf afvragen wat Adam en Eva vergeten zijn – en of jij dat risico ook loopt.
Kun je – tot slot van deze meditatie – bij Onze Lieve Vrouw of bij Jezus zelf komen voor troost – en voor de hoop dat God ons verzet, tegen een leven in eeuwige dankbaarheid, zal overwinnen?