Dreigend onrecht

Zoek ik de confrontatie wanneer onrecht het leven om mij heen dreigt te verstikken? Welkom bij de vierde aflevering van de podcastserie jezuïeten en verzet: 75 jaar bevrijding, over Robert Regout en Rupert Mayer.
Nee, veel heil zag de jezuïet Robert Regout niet in het demoniseren van dictatoriale regimes. Liever wilde hij zo lang mogelijk in gesprek blijven met de leiders ervan. In zijn persoonlijke aantekeningen vinden we het volgende zinnetje terug: “Het is veel eenvoudiger het concentratiekamp in te gaan dan praktische oplossingen te zoeken.”
Kortom: het martelaarschap zoeken is verkeerd, want dat is te gemakkelijk. Ook het enkel bekritiseren van regeringen is weinig vruchtbaar, want dat staat het èchte omgaan met de problemen in de weg.
Kan ik, uit de concrete realiteit van de wereld waarin ik leef, een voorbeeld voor de geest halen van onrecht dat mij dreigt te overspoelen?
Hoe ga ik daarmee om?
Rupert Mayer was als voorganger en hulpverlener in München een lokale beroemdheid geworden. Dat leverde hem twee bijnamen op. Hij werd ‘de apostel van München’ en ‘de vijftiende helper in nood’ genoemd. Er was de nazi’s veel aan gelegen om hem voor hun zaak te winnen. Daarom nodigden ze hem uit om te spreken tijdens een drukbezochte nazi-bijeenkomst. Rupert ging hierop in… Om vervolgens het podium te gebruiken om uit te leggen waarom hij de nazi’s niet steunde. Een dappere daad, want de nazi’s hadden knokploegen zoals de SA en de SS. Die draaiden er hun hand niet voor om om mensen in elkaar te slaan of erger. Mayers boodschap viel niet in goede aarde: zoveel woedende toeschouwers liepen op hem toe dat uitgerekend een groep geüniformeerde SA’ers Rupert Mayer moesten beschermen.
Mayers moed bestond niet alleen uit het trotseren van een vijandige menigte. Hij liet zich ook bewust geen angst aanjagen door de intimidatietactieken van de nazi’s. Hoe zit dat bij mezelf? Heb ik me weleens laten beïnvloeden door een klimaat van intimidatie?
Misschien nog moeilijker te weerstaan dan intimidatie of pesten is vleierij. Is het me weleens overkomen dat mensen mij met complimenten probeerden te winnen voor een dubieus doel?
Een goede houding aannemen ten aanzien van onrecht is zo makkelijk nog niet. Rupert Mayer en Robert Regout laten beiden een eigen weg zien. De een klaagde op profetische wijze aan, de ander hield zijn kruit droog, sprak behoedzaam maar hield tegelijk zijn rug recht. Welke weg past bij mij? Soms kun je niet anders en drijft onrecht je uit je comfort zone. Dan durven vertrouwen is een groot goed.
Dat zullen we zien in de volgende afleveringen, als de nazi’s iedereen gaan vervolgen en opsluiten die tegen de stroom ingaat. Maar eerst nemen we een kijkje in de binnenkamer van beide jezuïeten: wat laten ze los over hun gebed?